TS.BS Phạm Văn Bình, Phó Giám đốc Bệnh viện K cho biết, ung thư đại trực tràng ở nước ta cũng như nhiều nước đang phát triển tăng nhanh, do liên quan trực tiếp đến lối sống, chế độ ăn.
Ung thư đại trực tràng là ung thư phổ biến hàng thứ 5 tại Việt Nam sau ung thư gan, phổi, dạ dày, vú. Theo Globocan 2020 Việt Nam ghi nhận gần 16 ngàn ca mắc mới và hơn 8.200 ca t.ử v.ong vì căn bệnh này.
TS.BS Phạm Văn Bình, Phó Giám đốc Bệnh viện K cho biết, ung thư đại trực tràng ở nước ta cũng như nhiều nước đang phát triển tăng nhanh, do liên quan trực tiếp đến lối sống, chế độ ăn.
Người dân dần thích nghi với lối sống của phương Tây, tiêu thụ nhiều thịt đỏ, ăn ít trái cây và rau xanh, nạp nhiều chất béo, thức ăn nhanh, uống nhiều rượu, hút t.huốc l.á, ít vận động, gia tăng béo phì ]… là những yếu tố nguy cơ gia tăng tỉ lệ mắc bệnh.
Ăn nhiều thịt đỏ, chất béo làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh là một trong những yếu tố nguy cơ làm tăng tỉ lệ mắc ung thư đại trực tràng. Bằng chứng là 57% người trưởng thành tại nước ta ăn thiếu rau và trái cây so với khuyến nghị của WHO, trong khi lại ăn nhiều thịt; một nửa nam giới uống rượu bia ở mức nguy hại; béo phì tăng nhanh…
Ngoài lối sống, ung thư đại trực tràng có liên quan đến yếu tố t.uổi tác và di truyền, tuy nhiên số ca liên quan đến di truyền chỉ chiếm 3-5%.
Theo các chuyên gia, là bệnh liên quan nhiều đến lối sống, việc thay đổi lối sống, hành vi sẽ giúp giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Vì vậy, hãy thực hiện 7 bước sau để giảm nguy cơ ung thư:
– Khám sàng lọc kiểm tra phát hiện ung thư đại trực tràng thường xuyên bắt đầu từ t.uổi 40. Nếu bạn có t.iền sử cá nhân hoặc gia đình bị ung thư đại trực tràng hoặc bị polyp đại trực tràng, hoặc t.iền sử những loại ung thư khác, hoặc bệnh viêm ruột, hãy nói chuyện với bác sĩ chuyên khoa để được khám sàng lọc kiểm tra sớm hơn.
– Ăn nhiều chất xơ, mỗi người trưởng thành cần ăn đến 400gram rau, trái cây tươi mỗi ngày. Đặc biệt nên ăn những loại rau màu đậm, xanh đậm, màu vàng…
– Chế độ ăn ít chất béo, giảm đồ chiên rán, đồ ăn nhanh, giảm ăn đồ nướng.
– Giảm thịt đỏ, tăng thịt trắng, cá, tôm…
– Không uống nhiều rượu và không hút thuốc: Nếu bạn sử dụng rượu bia, chỉ sử dụng lượng rất ít mỗi ngày. Các chất cồn và t.huốc l.á đều là nguyên nhân gây ung thư đại trực tràng và các loại ung thư đường tiêu hóa khác. Nếu bạn đang hút thuốc, hãy bỏ ngay. Nếu bạn không hút thuốc, đừng bao giờ thử dùng.
– Tập thể dục đều đặn mỗi ngày. Các hoạt động đơn giản như đi bộ, làm vườn, leo cầu thang có thể giúp giảm nguy cơ mắc ung thư.
– Uống 2-3 lít nước mỗi ngày.
Khi thực hiện được những khuyến cáo trên, bạn có một chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, kiểm soát cân nặng, sẽ giảm được nguy cơ mắc ung thư.
Tại Việt Nam, phần lớn bệnh nhân ung thư đại trực tràng được phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn (do dấu hiệu ban đầu dễ nhầm lẫn với các bệnh tiêu hóa khác), chủ yếu là giai đoạn 3-4 nên điều trị gặp nhiều hạn chế; nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, tỉ lệ sống sau 5 năm lên tới trên 90%.
7 lời khuyên về cách ăn giúp ngừa ung thư
Ăn lượng thịt đỏ ở mức vừa phải, hạn chế thêm đường và hạn chế sử dụng chất béo dạng đặc… giúp giảm nguy cơ mắc ung thư.
Các nghiên cứu đã cho thấy nhiều bệnh ung thư có liên quan chế độ ăn uống không lành mạnh và thiếu hoạt động thể chất. Do đó, để ngăn ngừa ung thư thì cần thực hiện lối sống lành mạnh. Đồng thời, lối sống lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ phát triển bệnh và hỗ trợ tích cực cho việc điều trị và phục hồi nếu đã mắc ung thư.
Lời khuyên số 1: Đảm bảo cân nặng hợp lý
Thừa cân có liên quan đến tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư. Duy trì cân nặng hợp lý, hoặc giảm cân nếu đã thừa cân hoặc béo phì giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
Lời khuyên số 2: Hạn chế thêm đường và hạn chế sử dụng chất béo dạng đặc
Hạn chế ăn các loại thực phẩm có bổ sung đường (như nước ngọt, thực phẩm có bổ sung thêm đường, trà sữa, các đồ uống cho thêm sữa đặc có đường…) và chất béo dạng đặc như mỡ, xúc xích, thịt ba chỉ…
Lời khuyên số 3: Tăng cường sử dụng rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt
Chế độ ăn đủ rau, trái cây và sử dụng ngũ cốc nguyên cám giúp nguy cơ ung thư. Lượng rau và trái cây nên chiếm tối thiểu 50% tổng lượng thực phẩm trong bữa ăn của bạn. Với gạo thì nên sử dụng gạo lứt, không nên sử dụng gạo đã đ.ánh bóng hạt khi nấu cơm hàng ngày.
Lời khuyên số 4: Ăn lượng thịt đỏ ở mức vừa đủ
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh được việc ăn thừa thịt đỏ có liên quan đến một số loại ung thư, đặc biệt với những người thường xuyên ăn thịt đỏ chế biến công nghiệp như giăm bông, thịt xông khói và xúc xích. Tuy nhiên, thịt đỏ cũng là nguồn cung cấp chất sắt và vitamin nhóm B có giá trị, do đó không thể loại bỏ thịt đỏ trong chế độ ăn. Vì vậy, tốt nhất nên ăn với lượng vừa đủ và sử dụng những cách chế biến hợp lý để không tạo ra chất béo có hại qua quá trình chế biến.
Lời khuyên số 5: Cân đối nguồn đạm động vật và đạm thực vật
Các thực phẩm họ đậu (như đậu tương, đậu xanh, đậu đen…) cũng là nguồn cung cấp protein cao, đồng thời còn chứa chất xơ, sắt, kali và các chất dinh dưỡng cần thiết khác. Ăn nhiều protein thực vật hơn protein động vật giúp giảm nguy cơ mắc ung thư.
Lời khuyên số 6: Tránh hoặc hạn chế rượu
Rượu là một trong số nguyên nhân hàng đầu gây ung thư. Mỗi lần uống, phụ nữ không nên uống quá 1 đơn vị rượu (tương đương 10g Ethanol) và nam giới không nên quá 2 đơn vị rượu. Cách tính đơn vị rượu như sau: Đơn vị rượu = dung tích (số ml) x nồng độ cồn (%) x 0,79.
Ví dụ 1 lon bia 330ml, nồng độ 5 % có số đơn vị = 330 x 0,05 x 0,79 = 13 tương đương 1,3 đơn vị cồn, do đó phụ nữ mỗi lần không nên uống quá 330/1,3 = 250ml bia.
Lời khuyên số 7: Đa dạng thực phẩm
Thực phẩm tự nhiên có nhiều chất chống oxy hóa, giúp ngăn ngừa ung thư. Mỗi loại thực phẩm có đặc tính và cách thức hoạt động riêng, do đó khi bạn đa dạng thực phẩm sẽ tận dụng được các cách ngăn ngừa ung thư từ tự nhiên khác nhau, giúp đa dạng phương thức giúp cơ thể chống lại các tế bào ác tính này.
