Khi virus đã xâm nhập sâu vào cơ thể thì hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát nồng độ virus trong m.áu.
Có thể coi hệ miễn dịch là chốt chặn cuối cùng của cơ thể chống lại virus.
“Giải mã” virus SARS-CoV-2
Virus SARS-CoV-2 là một chủng virus cúm thuộc họ Beta-coronavirus, cùng họ với virus gây hội chứng MERS và hội chứng SARS. Chúng gây bệnh trên đường hô hấp và thường gây ra hội chứng suy hô hấp.
Vì Covid-19 gây ra bởi SARS-CoV-2 thuộc họ cúm nên có những đặc tính chung như sau:
– Covid-19 chủ yếu tấn công tế bào, hệ hô hấp và điểm khởi phát đầu tiên luôn ở trên bề mặt niêm mạc khu vực khoang mũi, họng. Tại đây các hạt virus sẽ mở màng tế bào niêm mạc và gửi gen ARN của chúng vào trong để tế bào cơ thể tổng hợp nên các hạt virus mới. Các hạt virus mới sau đó phá vỡ tế bào vật chủ và tràn ra bên ngoài, một số sẽ vào hệ tuần hoàn huyết dịch đi khắp cơ thể, một số lại chui vào tế bào mới để tiếp tục tăng sinh số lượng. Các hạt virus nằm trên bề mặt niêm mạc khoang mũi họng sẽ được phát tán ra môi trường qua hơi thở, ho, hắt hơi gây ra lây nhiễm cộng đồng.
– Covid-19 nguy hiểm đến tính mạng khi nó tấn công phổi, nếu không nó cũng chỉ như cúm thường, thậm chí triệu chứng nhẹ hơn (80% bệnh nhân dương tính có triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng). Tỷ lệ gây t.ử v.ong của Covid-19 tính bình quân trên toàn thế giới cho đến thời điểm này khoảng 2%, trong khi họ hàng của nó là MERS (trên 30%) và hội chứng SARS (khoảng 9,6%) tỷ lệ t.ử v.ong nhiều hơn. Tuy vậy khả năng lây nhiễm của SARS-CoV-2 lại mạnh hơn nhiều 2 chủng kia.
– Cũng như các chủng virus khác, SARS-CoV-2 không được coi là sinh vật bởi nó không có sự sống, không có bất kỳ quá trình trao đổi chất nào diễn ra trong nó. Virus không tiết ra bất cứ thứ gì và không tự sinh sản được, nó có lớp vỏ rất mỏng được cấu tạo bởi một màng phospholipid và các miếng protein trồi lên, nên rất dễ bị biến dạng bởi các chất tẩy rửa (xà phòng, chất diện hoạt), nước muối, tia UV, tinh dầu các loại… Khi lớp vỏ bị biến dạng, virus sẽ khó bám dính và khó mở khóa màng tế bào cơ thể hơn.
Từ nhận định trên chúng ta cần xây dựng nguyên tắc phòng chống Covid-19 theo các mức ưu tiên như sau:
1. Không để lây nhiễm
Thực hiện khuyến cáo 5K của Bộ Y tế giúp giảm đáng kể nguy cơ lây nhiễm (Ảnh minh họa).
Ưu tiên xây dựng chốt chặn thứ nhất (tạm gọi là hàng rào chống xâm nhập) để ngăn ngừa virus bám dính vào nơi gây bệnh đầu tiên là niêm mạc khoang mũi họng. Thực hiện tốt 5K do Bộ Y tế khuyến cáo đồng thời hạn chế đến nơi đông người sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ virus lây nhiễm.
Đây là hàng rào hữu hiệu nhất để không lây nhiễm ra cộng đồng. Các mức chống lây nhiễm mạnh bạo hơn như cách ly tập trung, giãn cách hay cách ly xã hội có thể làm chậm tốc độ lây lan ra cộng đồng trong trường hợp dịch bùng phát lớn.
2. Khi đã lây nhiễm không để Covid-19 tấn công đến phổi
Khi đã lây nhiễm không để Covid-19 tấn công đến phổi (Ảnh minh họa).
Khi virus đã bám được vào niêm mạc mũi họng thì cần có chốt chặn thứ 2 được thiết lập ngay tại đây. Đó là làm giảm hoặc mất hoạt lực của virus ngay khi chúng vừa “chân ướt chân ráo” bám trụ vào niêm mạc.
Tại thời điểm mới lây nhiễm, lượng virus bám vào niêm mạc thường ở mức thấp. Sẽ thật sai lầm nếu chúng ta “mặc kệ” virus phát triển trong giai đoạn này và thụ động ngồi chờ chúng được nhân lên rồi phát tán khắp hệ hô hấp và tuần hoàn. Nếu ngay từ đầu tìm cách vô hiệu hay làm sạch các hạt virus bám trên niêm mạc khoang mũi họng thì nguy cơ lây lan ra cộng đồng cũng như nguy cơ virus tấn công phổi sẽ giảm đáng kể. Rất may là tại khoang mũi họng chúng ta hoàn toàn có thể tiếp cận virus SARS-CoV-2 bằng các chất sát khuẩn thông thường như: nước muối sinh lý hay dung dịch betadine… Thường xuyên thụt rửa khoang mũi và súc họng thật kỹ nhiều lần bằng nước muối ấm (nồng độ 0,9 đến 1%) có thể giảm đáng kể số lượng hạt virus vừa được sinh ra tại đây.
Ngoài ra, xông hơi với tinh dầu sả chanh, húng chanh, quế hay hương nhu cũng có thể làm giảm tải lượng virus đang bám trên mọi ngõ ngách ở vùng này. Theo kinh nghiệm dân gian khi bị cảm cúm nếu xông kỹ sẽ thấy thông thoáng đường thở và khỏi nhanh hơn hẳn.
Theo tôi, chúng ta cần thực hiện các nghiên cứu nhanh, xem mức độ giảm tải lượng virus trước và sau khi xông hơi với tinh dầu là bao nhiêu? Thời gian chuyển âm tính có rút ngắn không? Để từ đó hướng dẫn người dân chống dịch hiệu quả. Chốt chặn thứ hai này rất quan trọng sau khi virus đã vượt qua chốt chặn một.
3. Khi Covid-19 đã tấn công phổi thì hạn chế thấp nhất t.ử v.ong
Cần tăng cường năng lực ICU để giảm tỷ lệ t.ử v.ong (Ảnh minh họa).
Khi virus đã xâm nhập sâu vào cơ thể thì hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát nồng độ virus trong m.áu. Có thể coi hệ miễn dịch là chốt chặn cuối cùng của cơ thể chống lại virus. Bên cạnh việc chuẩn bị tốt thiết bị và nguồn lực cứu chữa bệnh nhân nặng như máy thở, nguồn oxy, tăng cường bổ sung các đơn nguyên ICU, bổ sung thiết bị can thiệp ECMO… để làm giảm nguy cơ t.ử v.ong, chúng ta cần hướng dẫn người bệnh tập thở sâu, thở lưng để giúp tăng dung lượng của phổi.
Khi thở bình thường, mỗi lần hít vào thở ra của một người có dung lượng khoảng 500ml không khí, trong khi dung lượng tối đa mà phổi có thể sử dụng cho một lần hít vào thở ra lên đến 4.600ml. Điều này có nghĩa, bình thường chúng ta chỉ sử dụng khoảng 10% chức năng của phổi. Tập thở sâu sẽ giúp người bệnh có thể vượt qua nguy kịch khi chức năng phổi giảm. Việc tăng miễn dịch nội sinh đóng vai trò rất quan trọng. Việc tập thể dục và tiếp xúc với ánh nắng mặt trời rất hữu ích cho việc tăng miễn dịch nội sinh, giúp giảm nguy cơ t.ử v.ong khi mắc bệnh.
Quan điểm của y học cổ truyền về phòng chống virus cúm
Đông y cho rằng bị cảm cúm là do nhiễm hàn lạnh. Do vậy muốn chữa khỏi thì phải trục hàn lạnh ra khỏi cơ thể bằng thực phẩm có tính dương giúp làm ấm cơ thể như ăn cháo nóng với hành, tỏi, tía tô và xông hơi các loại lá có tinh dầu. Hàng ngàn năm nay dân gian đã chứng minh nếu bị cảm cúm mà để tự khỏi thì phải mất cả tuần, nhưng nếu xông kỹ thì chỉ 1-2 ngày là dứt hoàn toàn.
Khi cơ thể bị nhiễm lạnh sẽ giảm miễn dịch và tạo điều kiện thuận lợi cho sự tăng sinh các hạt virus, nhất là virus cúm. Vì vậy các dược liệu có tính cay ấm như: quế, hồi, thảo quả, gừng, tỏi, độc hoạt, địa liền, xuyên khung, tía tô, kinh giới…rất thích hợp giúp cơ thể chống lại virus corona. Cần phải tăng cường dương khí (chủ về sức nóng) để không cho hàn khí xâm nhập. Các bài thuốc phát hãn giải biểu, ôn trung khứ hàn, ôn bổ thận dương được sử dụng trong các trường hợp này và cho hiệu quả tương đối tốt.
Kiến nghị áp dụng thêm biện pháp phòng chống dịch
Qua phân tích trên có thể thấy cần phải áp dụng thật tốt cả ba chốt chặn, trong đó chốt thứ 2 và thứ 3 cần được chú trọng hết mức. Chốt chặn đầu tiên là phòng dịch thụ động, giống như việc dựng hàng rào rồi núp sau hàng rào đó và cầu mong “kẻ địch không trèo qua”. Chốt chặn thứ hai là chủ động tấn công “địch” ngay khi “địch vừa đặt chân lên đất mình, đang hạ trại và chưa ổn định đội ngũ”. Chốt chặn thứ 3 là lớp phòng thủ sau cùng, nằm sâu trọng nội địa, chiến đấu chống lại kẻ địch trên toàn mặt trận.
Ngoài thực hiện 5K chúng ta cần hướng dẫn người dân nên thực hiện thật tốt phương pháp sau:
– Rửa mũi họng thường xuyên mỗi ngày bằng nước muối sinh lý hoặc hơi ưu trương nhẹ (pha 9-10g muối tinh với một lít nước sạch, khi dùng thì cho vào lò vi sóng quay ấm khoảng 40 độ). Khi súc họng cần chú ý ngửa cổ súc thật kỹ và sâu trong cổ họng 2 đến 3 lần rồi nhổ ra đồng thời dùng nước muối bơm (hoặc nhúng mũi hít nhẹ) để thụt rửa khoang mũi, ngày rửa 2 lần sáng và tối, khi đi ra ngoài tiếp xúc người khác về nhà cần rửa ngay. Với người đang dương tính tự điều trị tại nhà thì cách 2 giờ lại thực hiện việc trên một lần để rửa sạch các hạt virus mới vừa được sinh ra và giải phóng ra bề mặt niêm mạc, làm liên tục cho đến khi test cho kết quả âm tính SARS-CoV-2.
– Mỗi tuần xông hơi ít nhất một lần: Dùng 500g sả chanh tươi kết hợp lá hương nhu, lá bưởi (nếu có) cho vào nồi rồi bật đun sôi, lấy ghế nhỏ ngồi quay mặt về hướng bốc hơi của nồi nước rồi trùm chăn để xông từ 5 đến 10 phút. Nếu có điều kiện nên mua tinh dầu sả chanh sẽ tốt và tiện lợi hơn. Người dương tính chưa có dấu hiệu khó thở nên xông ngày 1-2 lần cho đến khi test âm tính. Với người đang dương tính và có dấu hiệu khó thở, suy hô hấp, người đang sốt, nhịp tim cao, cao huyết áp, giãn tĩnh mạch cần thận trọng và xin ý kiến bác sĩ trước khi xông toàn thân.
– Ăn nhiều thực phẩm tạo năng lượng và có tính ôn ấm cơ thể (bò, dê, gà, trứng…) kết hợp các gia vị cay nóng như hành, gừng, tiêu, tỏi, tía tô, quế, hồi. Hạn chế ăn thực phẩm có tính hàn như vịt, ngan, ốc, ếch…Không để cơ thể bị nhiễm lạnh trong mùa dịch.
Tập thể dục giúp tăng cường hệ miễn dịch (Ảnh minh họa).
– Thường xuyên tập thể dục ngày ít nhất 2 lần. Tập sao cho toàn thân nóng lên và toát mồ hôi sẽ kích thích hệ miễn dịch hoạt động mạnh nhưng cũng cần chọn bài tập phù hợp với thể trạng hiện tại.
– Tập thở sâu nhiều lần trong ngày (sáng thức dậy còn chưa ra khỏi giường, ngồi nói chuyện, tập khi đứng hoặc trước khi ngủ). Nằm, ngồi hay đứng đều để lưng thật thẳng, lưỡi chạm hàm trên. Hít vào và tập trung tâm trí tưởng tượng luồng khí từ đỉnh đầu đi dọc xương sống và đẩy dần xuống dưới xương cùng rồi đến h.ậu m.ôn. Khi hít vào cơ hoành được hạ từ từ xuống dưới theo dòng khí vào, đồng thời giãn cơ mông, cơ h.ậu m.ôn. Hít vào đến tận cùng rồi giữ lại 3 giây ở đó (đếm thầm 1, 2, 3). Thở ra thì co thắt h.ậu m.ôn, cơ mông, cơ đùi và cơ bụng, đẩy khí từ bụng dưới đi vòng đường bụng qua rốn, lên ngực rồi qua mũi, bụng hóp lại và cơ hoành dồn hết lên trên khoang ngực đẩy kiệt khí ra ngoài rồi dừng lại 3 giây. Lặp lại các bước trên. Mỗi lần thực hiện ít nhất 20 chu kỳ thở, càng nhiều chu kỳ thở càng tốt. Trong ngày càng luyện tập nhiều đợt càng tốt. Chú ý, luôn luôn để tâm trí bám sát theo hơi thở vào ra, không để tâm trí dao động hay nghĩ ngợi lung tung.
Áp dụng thật tốt 5K và các phương cách trên sẽ giúp giảm nguy cơ lây nhiễm và giảm tỷ lệ chuyển biến nặng, t.ử v.ong do Covid-19 gây ra. Chúng ta sẽ chiến thắng dịch bệnh theo cách Việt Nam, giống như thế hệ cha anh đã chiến thắng Pháo đài bay B52 theo cách rất riêng, rất đặc biệt vậy.
Đối mặt Covid-19: Ăn cơm như nhai giấy và 2 lần “chết hụt” vì chủ quan
Trong giai đoạn nguy hiểm nhất của cơn bệnh, kéo dài suốt đêm, mắt tôi gần như không rời màn hình của máy đo SpO2 bởi trên đó thể hiện sự sống.
Sáng 24/7, nhận kết quả dương tính SARS-CoV-2, trong khi cả gia đình đều không ai mắc, tôi chạy ngay lên sân thượng, vào phòng chứa đồ và biến nơi đây thành “đại bản doanh” cho cuộc chiến chống Covid-19 của chính mình.
Căn phòng chứa đồ được anh Bình biến thành “đại bản doanh” trong cuộc chiến với Covid-19.
Là người thường xuyên đi đây, đi đó, nhìn 4 bức tường chật hẹp của căn phòng sẽ là cả “thế giới” của mình trong vài tuần tới, tôi bất thần cảm thấy sợ.
Một giờ đồng hồ đầu tiên, tôi dành thời gian để cố nghĩ xem mình đã bị lây nhiễm từ đâu. Nhưng việc tìm kiếm câu trả lời là bất khả thi, bởi cả tháng qua, tôi không ra ngoài.
Anh Bùi Trọng Bình, 49 t.uổi, hiện đang sống tại quận 7, TPHCM, là một F0 tự điều trị tại nhà. Không chỉ là trải nghiệm của chính bản thân khi đối mặt với Covid-19, những chia sẻ của anh còn là “cẩm nang” để các F0 cũng đang tự điều trị tại nhà có thể vượt qua cuộc chiến này một cách dễ dàng hơn.
Hành trang vào cuộc chiến
Ở trong “đại bản doanh” của mình, tôi chuẩn bị kha khá thứ “vũ khí” cho cuộc chiến với Covid-19. Trước hết phải kể đến các loại thiết bị theo dõi sức khỏe. Có một số loại máy rất cần thiết khi tự điều trị Covid-19, mà giá thành không phải quá khó để tiếp cận như: máy đo huyết áp, dụng cụ đo nhiệt độ, máy đo SpO2.
Anh Bùi Trọng Bình, 49 t.uổi, hiện đang sống tại quận 7, TPHCM, là một F0 tự điều trị tại nhà.
Tôi cũng chuẩn bị sẵn 20-30 bình oxy khẩn cấp, loại có thể dùng trong 10 phút, nhưng nếu có điều kiện thì máy tạo oxy là một lựa chọn tối ưu.
Bình nước, máy nước nóng để bất kì lúc nào cũng có nước ấm/nóng sử dụng. Tôi cũng mua thêm một loạt bình giữ nhiệt để đựng nước ấm, sữa nóng, nước gừng.
Thuốc men chuẩn bị được chia làm 2 nhóm: thuốc chữa triệu chứng (sốt, ho, tiêu chảy) và một nhóm thuốc để hỗ trợ hệ miễn dịch. Nhóm thuốc thứ 2 này, cần phải liên hệ với bác sĩ để được tư vấn theo thể trạng của từng người.
Hai lần “chết hụt” vì bị phần nổi của tảng băng đ.ánh lừa
5 ngày đầu tiên, tôi xuất hiện đủ các triệu chứng của một người bệnh Covid-19: sốt, đau đầu, đau cơ, ho. Những triệu chứng này cũng nhanh chóng được xoa dịu bằng vài viên thuốc hạ sốt, giảm đau… Đến ngày thứ 6 tôi cũng không sốt nữa.
Tưởng như đã đặt một chân lên “vạch đích”, thì ngay ngày hôm sau, tôi đột nhiên ho nhiều và khó thở, thể trạng cũng xuống dốc rất nhanh. Cả người “như đi mượn”, chỉ đứng lên là đã có thể nghe thấy tiếng tim đ.ập.
Biết không thể chủ quan với căn bệnh này, tôi liên hệ ngay với bác sĩ, uống thuốc theo chỉ định và liên tục đo SpO2 để kiểm tra sức khỏe và cập nhật tình hình cho bác sĩ.
Từ ngày thứ 7 trở đi, chỉ số SpO2 của anh Bình xuống thấp rõ rệt.
Sang ngày thứ 8, sức khỏe của tôi vẫn tụt dốc. Ngay tối hôm đó, tôi tỉnh dậy trong đêm vì ho nhiều nên uống một ngụm trà gừng. Đây cũng là một sai lầm nhớ đời, bởi khi cổ họng đang bị kích thích lại gặp một chất kích thích nữa đã gây sặc.
Đứng dậy thật nhanh theo phản xạ thì cuống họng đột nhiên siết chặt lại, không thở nổi. Sau đợt ngừng thở đó, tôi bị hoảng loạn, vội nằm xuống giường và bắt đầu luyện thở. 4 tiếng đồng hồ suốt đêm hôm đó, việc duy nhất tôi làm chỉ là “thở” và “thở”.
Tỉnh dậy sau khi vừa chợp mắt chỉ 1-2 giờ đồng hồ, tinh thần tôi như vỡ vụn, sụp đổ hoàn toàn. Sáng đó vào toilet, lấy nước muối sinh lý súc miệng thì lại ngay lập tức bị ho và “cơn ác mộng” quay trở lại sớm hơn tôi nghĩ.
Cổ họng như dần khép lại mặc cho tôi cố gắng hít từng hơi thật sâu. Chống tay lên bồn rửa để tìm điểm tựa, tôi giật mình khi thấy gương mặt mình trong gương: tím tái, nhăn nhó như một người sắp c.hết.
May mắn, sau khoảng 7 – 10 giây, tôi thở lại được. Vậy là lại dành cả buổi sáng để tập thở trên giường.
Trong giai đoạn nguy hiểm nhất của cơn bệnh, kéo dài suốt đêm, mắt tôi gần như không rời màn hình của máy đo SpO2, trên đó thể hiện sự sống. Chỉ số sinh tồn SpO2 cứ được giành giật qua lại con số 90, lằn ranh giữa thất vọng và hy vọng. Cứ mỗi khi thấy được số 93 hiện lên thì tôi lại chảy nước mắt. Mấy đêm sau này tai vẫn nghe được tiếng bíp bíp ngay cả khi máy đã tắt.
“Đừng tin vào triệu chứng”, đó là điều tôi học được khi trải qua cuộc chiến với Covid-19. Chỉ cần lơ là, chủ quan là sẽ rất nguy hiểm.
Khi nhiễm virus SARS-CoV-2, bệnh nhân luôn phải trải qua 2 cuộc chiến. Cuộc chiến để chữa trị các triệu chứng bên ngoài như sốt, ho, tiêu chảy thực chất chỉ là bề nổi của “tảng băng chìm”, bởi cuộc chiến ác liệt nhất và đóng vai trò quyết định lại ẩn sâu bên trong cơ thể, xảy ra giữa hệ miễn dịch và virus SARS-CoV-2.
Các loại thuốc ho, thuốc giảm đau chỉ khiến chúng ta dễ chịu nhưng không giúp khỏi bệnh và chỉ cần lơ là, không hỗ trợ cho hệ miễn dịch thì những tổn thương bên trong cơ thể sẽ “âm thầm” lan rộng ra.
Trong thời kì bệnh chuyển nặng, tinh thần của anh Bình như vỡ vụn.
Tới một lúc nào đó, phổi đã bị tổn thương nghiêm trọng, không đủ cung cấp oxy cho cơ thể, sức khỏe sẽ tuột dốc không phanh.
Xuyên suốt thời kì mắc Covid-19, không có ngày nguy hiểm nhất, mà bạn phải luôn cảnh giác. Chỉ lưu ý là giai đoạn bệnh nhân chuyển nặng thường rơi vào ngày 7-10. Giai đoạn trước đó, dù không có triệu chứng/triệu chứng nhẹ, nhưng cần phải hiểu trong cơ thể luôn có một cuộc chiến.
Ăn cơm như “nhai giấy” nhưng nếu nhịn là thua cuộc
Bữa ăn với bệnh nhân Covid-19 quan trọng chỉ sau vấn đề tập thở. Nghe thì có vẻ dễ nhưng với F0, mỗi bữa ăn thực sự là một thử thách khó nhằn.
Tôi mất vị giác và khứu giác hoàn toàn vào ngày thứ 3 sau khi mắc bệnh, đây cũng là tình trạng chung của phần lớn các bệnh nhân Covid-19.
Lúc này, cảm giác khi ăn không khác gì đang nhai giấy. Không chỉ đơn giản là vấn đề ngon miệng hay không, mà cơ thể sẽ phản ứng như khi chúng ta đưa một thứ gì đó không phải đồ ăn vào và sẽ đẩy ra bằng hết.
Thế nhưng, một bệnh nhân Covid-19 phải tìm mọi cách để đưa thức ăn vào cơ thể, vì lúc này hệ miễn dịch của chúng ta đang rất cần dinh dưỡng và năng lượng, để chống lại Covid-19. Nếu ăn ít cũng đồng nghĩa với việc bạn tước đi cơ hội chiến thắng của mình.
Tôi đã dùng nhiều chiêu để đ.ánh lừa cơ thể của mình. Trước hết là chia nhỏ bữa ăn. Khi ăn cũng không nên ngậm lâu trong miệng. Đồ ăn được chế biến theo dạng lỏng, mềm. Đang ăn nửa bữa có thể đi tắm, súc miệng rồi ăn tiếp.
Đồ ăn cũng phải để nguội để khi đưa lên miệng không phải thổi và có thể nuốt luôn. Bởi khi thổi đồ ăn, phản ứng của cơ thể lại “trỗi dậy” vì không muốn đưa thứ vô vị đó vào người.
Khi quá khó ăn có thể cho nước súp, canh vào bình giữ nhiệt và nhấm nháp như ly bia. Đối với F0, một bữa ăn kéo dài 2 giờ đồng hồ là chuyện hoàn toàn bình thường.
Mỗi ngày tôi uống thêm một viên vitamin C. Sữa nóng cũng luôn có sẵn trong bình giữ nhiệt vì nó vừa tăng dinh dưỡng, vừa xoa dịu cổ họng.
Giành lại giấc ngủ cũng là cuộc chiến sống còn
Qua 2 lần bị tắc thở đột ngột, tôi rơi vào trạng thái trầm cảm, không dám nhắm mắt vì chỉ sợ khi đi ngủ lại rơi vào tình trạng đó một lần nữa. Tôi bị mất ngủ trầm trọng suốt thời gian điều trị Covid-19 cũng là vì lý do như vậy.
Mỗi ngày tôi chỉ ngủ được một tiếng, kéo dài liên tục 10 ngày. Khi mất ngủ, nhịp sinh học của tôi bị rối loạn, dẫn đến stress và càng stress thì lại càng mất ngủ. Vòng luẩn quẩn này mài mòn dần sức lực và ý chí của bệnh nhân.
Theo kinh nghiệm của anh, trước lúc ngủ cần phải đặt tất cả những vật dụng cần thiết ở ngay sát chỗ nằm để có thể lấy được ngay.
Nhiều vấn đề khác cũng phát sinh từ tình trạng này như tim đ.ập nhanh, nhận thức không còn chính xác. Ở một mình với 4 bức tường tại phòng cách ly lại càng khiến tôi bị hoảng loạn và rồi… sụp đổ.
Qua những đêm trằn trọc, tôi vừa tìm thông tin, vừa thử nghiệm và điều may mắn là cuối cùng đã xây dựng được một công thức “ngủ ngon” cho chính mình, mà tôi tin rằng nó cũng sẽ là “phao cứu sinh” cho các bệnh nhân Covid-19 khác đang chới với trong vòng luẩn quẩn này.
Để giành lại giấc ngủ, có 3 việc cần làm:
Thứ nhất là dọn dẹp phòng, bày biện thuốc men và các vật dụng cần thiết ở ngay cạnh giường. Hãy nhớ rằng, bạn chỉ có một mình, đừng để phải hoạt động mạnh vào ban đêm. Bởi khi thức dậy vì khó thở vào giữa đêm mà phải đi tìm đồ thì cơn hoảng loạn cộng với sự bối rối càng khiến chúng ta gặp nguy hiểm.
Sát chỗ nằm của tôi trước khi đi ngủ luôn có chai nước nóng bỏ tinh dầu khuynh diệp để xông; một chai nước ấm để uống; nước trà gừng; thuốc hỗ trợ/thực phẩm chức năng và thuốc điều trị, hai loại này tuyệt đối không để chung, vì khi hoảng có thể lấy nhầm sẽ rất tai hại; máy đo nhiệt độ; máy đo SpO2 và bình oxy.
Một bài học mà tôi rút ra được từ lần ngưng thở là khi trong đêm bị tỉnh giấc vì khó thở hoặc bị ho (hoặc bất kì thời điểm nào), chỉ nên uống nước ấm và phải uống chậm, cũng không được lập tức đứng dậy mà phải luyện thở. Sau khi cảm thấy cơ thể trở về cân bằng có thể uống trà gừng hoặc sữa ấm.
Điều thứ hai là nên uống thuốc trước khi ngủ ít nhất 4 tiếng và trong vòng 4 tiếng này cũng không nên dùng bất cứ sản phẩm hỗ trợ sức khỏe nào như nước sâm, nước cốt gà. Vì cơ thể khi bị bệnh đã yếu, việc uống thêm đồ bổ dưỡng gần giờ ngủ có thể khiến hệ tiêu hóa quá tải, gây nóng gan. Gan có “ngủ” thì chúng ta mới ngủ được.
Việc thứ ba là mát xa cơ thể. Tôi nhận ra rằng ngâm chân bằng nước nóng và đ.ấm bóp cơ thể giúp thư giãn rất nhiều. Bạn cũng nên cố gắng uống nước ấm thường xuyên và đừng gây áp lực tinh thần là phải ngủ bằng được trong đêm nay.
“Ok! Tối nay ngủ không được thì sáng mai ngủ bù”, tôi vẫn thường tự trấn an mình như vậy.
Thông tin tốt cần cho người bệnh cũng như oxy để thở
Thời gian đầu bị bệnh, tôi đã từng cãi nhau to với vợ một lần vì cô ấy kể tôi nghe về người thân của bạn bè mắc Covid-19 và qua đời.
“Anh cũng muốn sống mà, đừng để anh nghe những tin đó nữa”, tôi gắt lên với vợ mình vì…sợ.
Thời gian đầu bị bệnh, anh Bình đã từng cãi nhau to với vợ một lần khi chị kể về người thân của bạn bè mắc Covid-19 và qua đời (Ảnh minh họa).
Với một người mắc Covid-19, áp lực từ những thông tin xấu là rất lớn. Muốn chữa bệnh, họ cần được cách ly với những thông tin tiêu cực.
Đừng nghĩ rằng, một người mạnh mẽ có thể đối mặt với những sự thật cực đoan đó. Tôi ngày thường là một người lạc quan nhưng vẫn dễ dàng sụp đổ, buông xuôi.
Vì vậy, nếu gia đình bạn có người nhà là F0, hãy bảo vệ họ trước những thông tin tiêu cực và mang tới những tin tốt, bởi nó cần cho người bệnh cũng như oxy để thở.
Tình yêu gia đình sẽ thắp lên ngọn lửa hy vọng
Đừng đơn độc trong cuộc chiến với Covid-19, bởi với sự đồng hành của gia đình, mọi thứ sẽ dễ dàng hơn rất nhiều.
Từ khi mắc Covid-19, vợ tôi một tay lo cho cả gia đình và thêm cả phần việc phục vụ cho người chồng F0. Mọi việc trước kia chẳng thể nào làm được thì nay “bất chấp”.
Những đêm vật vã trong vô vọng, chỉ số SpO2 liên tục giảm, cô ấy trở thành chỗ dựa tinh thần của tôi.
Vợ anh Bình dọn dẹp hành lang bên ngoài phòng cách ly.
“Anh ngủ được rồi em ơi. Sống với mẹ con em được rồi”; “Chồng phải cố ăn vì mẹ con em nhé”, chúng tôi đã liên tục nhắn tin động viên nhau như vậy.
Khi tôi ngủ được sau cả đêm dài trằn trọc, tôi biết, cô ấy đã khóc rất nhiều. Lại có lần bệnh tình trở nặng, cả nhà gần như bế tắc, cô ấy lại sang phòng thờ để “nói chuyện” với ba và cầu mong những điều tốt lành nhất.
Mặc dù qua nhiều lớp cách ngăn nhưng gia đình muốn được gặp nhau lần nữa nên đều cùng phải cố gắng.
“Nếu mình không bị bỏ lại, thì không có lý do gì để bỏ cuộc”, tôi luôn tự nhắc mình, bởi những nỗ lực của vợ không cho phép tôi ngừng cố gắng.
Tinh thần có lúc hoảng loạn, vụn vỡ vì mất ngủ và xuống sức nhanh chóng; căng thẳng lo âu, nên chỉ sau 10 ngày tóc đã bạc trắng; nhiều đêm dài chỉ chờ đến sáng để thấy mặt trời; và rồi ngọn lửa hy vọng lại được thắp lên.
Ngày 15/8, cả gia đình vỡ òa trong hạnh phúc khi tôi nhận kết quả xét nghiệm âm tính SARS-CoV-2. Mặc dù phía trước còn cả một chặng đường dài để hồi phục lại cơ thể đã bị Covid-19 “tàn phá” nhưng dù sao giai đoạn khó khăn nhất cũng đã qua.
Cuộc sống đâu mong manh chỉ sợ hy vọng của chúng ta mong manh mà thôi!
